Co powinniśmy wiedzieć o chorobach przenoszonych droga płciową

W miniony piątek, 02. 09. w ramach realizowanego przez Dziennikarski Klub Promocji Zdrowia cyklu „Spotkanie z ekspertem” gościliśmy Dr n med. Bartosza Szetelę, specjalistę w dziedzinie chorób zakaźnych z Klinki Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odpornościowych Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.
Pan doktor niezwykle ciekawie mówił o tym co powinniśmy wiedzieć o chorobach przenoszonych drogą płciową.
Zaprezentował jak wygląda dziś w Polsce opieka i leczenie osób zakażonych np. HIV, rzeżączką i kiłą.

Na początku spotkania dr Bartosz Szetela, zaznaczył, że wieloletnie prace nad stworzeniem leków zabezpieczających przed zakażeniem wirusem doprowadziły do tego, że HIV nie stanowi już tak dużego zagrożenia jak kiedyś. Osoby zakażone wirusem HIV mogą prowadzić normalne życie zawodowe, rodzinne i jednocześnie cieszyć się dobrym zdrowiem przez wiele lat. Z analizowanych danych dla projektu Mapy Potrzeb Zdrowotnych realizowanego przez Ministerstwo Zdrowia wynika, że w każdej grupie wiekowej osoby żyjące z HIV żyją dłużej – Wnioski z tego były takie, że osoby żyjące z HIV dużo wcześniej trafiają do opieki medycznej. Dzięki temu są pod stałą opieką lekarza, a ewentualne choroby wykrywane są dużo wcześniej.

Zakażenia HIV najczęściej dotyczą osób w wieku od 25 do 35 lat. - Ponad 1400 nowych zakażeń rozpoznawanych jest każdego roku w Polsce. Spadek zakażeń HIV w 2020 roku wynika z pandemii i braku dostępu do diagnostyki. Potem liczby znowu zaczęły rosnąć i będą rosnąć, bo niestety profilaktyka w Polsce kuleje. Każdego roku rośnie liczba zakażeń wśród mężczyźni mający kontakty seksualne z mężczyznami. Istnieją narzędzia, które mogą temu zapobiec jednak ze względów światopoglądowych nie mówi się o nich. Wśród osób heteroseksualnych jest mniej zakażeń, ale są one bardzo późno rozpoznawane. Dużo więcej osób trafiało do poradni w stadium AIDS. - Wśród osób heteroseksualnych jest taki problem w całej Europie. Niemcy mają dokładnie taką samą epidemiolog, osoby heteroseksualne nie badają się, bo nie uznają, że mogły zakazić się HIV.

W ocenie dr Bartosza Szeteli wszyscy zakażeni HIV i chorzy na AIDS wymagający leczenia mają zapewniony bezpłatny do niego dziś dostęp - Strategie zapobiegania HIV są bardzo proste. Większość z nas nie ma problemu z unikaniem seksu okazjonalnego, mniejszą ilością partnerów, badaniami pod kątem profilaktycznym. Jeżeli jest ryzyko zakażenia lekarze mają dziś narzędzia, by je ograniczyć. Po prostu trzeba z nich korzystać Niestety w Polsce nie jest to refundowane. Od 2012 roku dostępne są leki przeznaczone do stosowania przed ekspozycją na czynniki ryzyka.). Profilaktyka przedekspozycyjna Pre-exposure Prophylaxis – PrEP] Ich dostępność jest jednak ograniczona. – PrEP to sprawdzona i skuteczna metoda profilaktyki. Pacjent przyjmuje jedną tabletkę dziennie. W praktyce w pełni chroni to przed zakażeniem wirusem HIV. W Polsce leki te są dostępne z pełną odpłatnością. Opieką w poradniach PrEP objętych jest około 5 tys. osób, a powinno ich być dziesięciokrotnie więcej.

Profilaktyka PrEP powinna być stosowana u osób dorosłych o zwiększonym ryzyku nabycia zakażenia HIV. Do osób o zwiększonym ryzyku zakażenia HIV, którym należy zaproponować PrEP, należą osoby, które:

• mają kontakty seksualne bez prezerwatywy z osobami potencjalnie zakażonymi HIV,
• stosowały profilaktykę poekspozycyjną (PEP) Poekspozycyjna profilaktyka zakażenia HIV (Post-exposure Prophylaxis – PEP) po kontakcie seksualnym w ciągu ostatniego roku,
• chorowały na choroby przenoszone drogą płciową
,
• mają kontakty seksualne pod wpływem substancji psychoaktywnych,
• używają narkotyków dożylnie,
• świadczą usługi seksualne,
• zwracają się z prośbą o wdrożenie PrEP.

Bezpłatna profilaktyka poekspozycjna przysługuje w ściśle określnych sytuacjach. Takim przykładem jest ekspozycja na kontakt z wirusem w związku z wykonywaną pracą zawodową – koszty wtedy ponosi pracodawca. Pacjent musi się zgłosić do lekarza w ciągu maksymalnie 48 godzin od zdarzenia. Leczenie trwa około czterech tygodni, a leki kosztują od około tysiąca do trzech tysięcy złotych.

Dr Szetela podkreślał, że dużo trudniej jest uzyskać refundację leczenia, jeśli ekspozycja nie była związana z pracą zawodową. W Polsce refundowane przez NFZ jest leczenie powypadkowe, jednak to, czy doszło do wypadku zależy od oceny lekarza. Problemem w profilaktyce HIV pozostaje też dostęp do szybkich testów diagnostycznych. Nie są dostępne we wszystkich gabinetach lekarskich. W praktyce pacjenci muszą je kupować sami, w aptece lub przez internet. Lekarze podstawowej opieki zdrowotnej nie mają też możliwości zlecania testów laboratoryjnych w kierunku HIV.

Aktualnie najczęstsze zakażenia przenoszone drogą płciową to:

1. Kiła: wzrost zapadalności, kontakty oralne, nietypowy przebieg u osób żyjących z HIV (nakładanie się faz wczesnych i późnych)
2. Rzeżączka: wzrost zapadalności, kontakty oralne i analne, bezobjawowe nosicielstwo
w nosogardle i odbytnicy, nie jest przyczyną biegunek, niekiedy wyciek ropny lub puste parcia
3. Chlamydioza: duże rozpowszechnienie, zakażenie odbytnicy niekiedy mylone z colitis ulcerosa (lub odwrotnie)
4. Salmonella/Shigella, parazytozy przewodu pokarmowego: coraz częściej rozpoznawane jako STI, biegunki, kolki jelitowe, wzdęcia
5. HIV: 46% późnych rozpoznań (18% wśród MSM, 45% wśród HTX)
Dr n. med. Bartosz Szetela wskazuje, że najlepszą metodą zabezpieczenia przed rozprzestrzenianiem się zakażeń przenoszonych drogą płciową jest używanie prezerwatyw. Ekspert zauważa, że część z tych chorób np. kiła może być przenoszona także poprzez zwykły pocałunek.

Zakażenia przenoszone drogą płciową często przez bardzo długi czas nie dają objawów. To co powinno nas zaniepokoić to wyciek z cewki, pieczenie przy oddawaniu moczu, upławy z pochwy, krew z odbytu czy puste parcie na stolec. - Jeśli piecze, swędzi, pojawia się wysypka to powinniśmy zgłosić się do lekarza. Kiła podobnie jak przy HIV może bardzo długo nie dawać żadnych objawów.

Pacjenci najczęściej zgłaszają się w pierwszej kolejności do ginekologa albo urologa. Jednak bardzo często Ci lekarze nie mają doświadczenia w diagnozowaniu i leczeniu zakażeń przenoszonych drogą płciową. - Najlepiej jest się zgłosić do poradni PrEP lub poradni chorób zakaźnych. Te placówki mają wiedze i kompetencja w leczeniu tych chorób.

Dr Bartosz Szetela podsumowując zaznaczył, że lekarze wciąż zbyt rzadko kierują pacjentów na takie badania, mają także trudności z identyfikowaniem objawów chorób zakaźnych przenoszonych drogą płciową. Bardzo ważne, by wywiad kliniczny był wolny od stereotypów i uwzględniał wszystkie rodzaje kontaktów seksualnych, a osoby zmieniające partnerów seksualnych powinny pamiętać o wykonywaniu badań wykrywających infekcje przenoszone drogą płciową. Dlatego potrzebna jest edukacja lekarzy i społeczeństwa, a także zachęcenie do dbania o swoje zdrowie.

Dodatkowe informacje i nagrane spotkanie z dr n. med Bartoszem Szetela: https://www.youtube.com/watch?v=NYw2zhBIN1w

/źródło - /